Nużeńce: niewielki pasożyt, duże zagrożenie

Kiedy myślimy o pasożytach, nasz umysł zwykle wywołuje obrazy rozbudowanych, niebezpiecznych organizmów. Rzadko zastanawiamy się nad mikroskopijnymi, niewidocznymi gośćmi, takimi jak nużeńce (nazwa łacińska Demodex), które mogą żyć na naszej skórze.

Nużeńce to mikroskopijne roztocza, które zasiedlają nasze ciało. Istnieją dwa główne gatunki tych roztoczy związane z człowiekiem: Demodex folliculorum i Demodex brevis. Do zarażenia dochodzi drogą kontaktową oraz prawdopodobnie za pośrednictwem kurzu, w którym mogą znajdować się jaja pasożyta. Nużeńce najliczniej umiejscawiają się w okolicy nosa, dookoła oczu i w mieszkach rzęs, na czole, brodzie oraz w bruździe nosowo-wargowej. Częstość zarażenia nużeńcem wzrasta wraz z wiekiem, szacuje się, że u ponad 80% osób w wielu powyżej 60 lat wykrywa się obecność Demodex.

Najczęstsze objawy na które skarżą się pacjenci:

Swędzenie i zaczerwienie powiek
Łupież cylindryczny, czyli złogi u podstawy rzęs
Uczucie ciała obcego w oku
Zespół suchego oka
Nadmierne łzawienie
Nierówny wzrost rzęs oraz ich wypadanie
Zmiana kierunku wzrostu rzęs
Zaostrzenie trądziku różowatego

Czym są nużeńce?

Nużeńce, czyli Demodex, są mikroskopijnymi roztoczami o bardzo specyficznej budowie ciała, która jest wynikiem ich adaptacji do bytowania na skórze człowieka. Ciało nużeńca jest wydłużone i cylindryczne, co umożliwia mu poruszanie się w wąskich przestrzeniach, takich jak mieszki włosowe czy gruczoły łojowe. Nużeniec żywi się naskórkiem i wydzieliną gruczołów łojowych. Długość ciała nużeńca nie przekracza 0.4 mm, co czyni go niewidocznym dla gołego oka.

Grupy ryzyka – kto jest najbardziej narażony na nużeńca?

Nużeńce są powszechnie występującymi mieszkańcami naszej skóry. Jednak niektóre grupy osób są bardziej narażone na nadmierny rozwój populacji tych roztoczy, a tym samym do rozwoju choroby zwanej nużycą. Oto kto może być najbardziej narażony:

Osoby starsze:
Ze względu na naturalne zmiany w skórze i układzie immunologicznym, osoby starsze są częściej narażone na nadmierne mnożenie się nużeńców.
Osoby z zaburzeniami odporności:
Pacjenci z chorobami upośledzającymi działanie układu immunologicznego lub przyjmujący leki ingerujące w mechanizmy odporności, są bardziej podatni na rozwój demodekozy.
Osoby z chorobami skóry: 
Choroby skóry, takie jak trądzik, mogą sprzyjać rozmnażaniu się nużeńców.
Pacjenci z zaburzeniami gospodarki hormonalnej

Ponadto demodekoza może nasilać objawy istniejących wcześniej chorób: np. zespołu suchego oka, problemów skórnych. Profesjonalna diagnostyka jest kluczowa dla wykrycia i kontroli nużeńca, zwłaszcza w przypadku osób z grupy ryzyka.

Dlaczego warto wykrywać nużeńca?

Chociaż nużeńce są częścią naturalnej flory skóry i zazwyczaj są nieszkodliwe, mogą jednak prowadzić do problemów zdrowotnych, gdy ich populacja staje się zbyt duża. Właśnie dlatego tak ważne jest wykrywanie ich obecności i określenie liczby pasożytów.

Demodekoza to stan zapalny spowodowany przez nadmierne mnożenie się nużeńców.
Objawy demodekozy mogą obejmować zarówno skórę, jak i oczy. Objawy skórne obejmują, między innymi, zmiany przypominające trądzik różowaty, zapalanie wokół ust. Zapalenie brzegów powiek, zaczerwienienie oka, pieczenie, łzawienie, swędzenie, nawracające gradówki, wypadanie rzęs mogą wskazywać na demodekozę. Jak możemy zauważyć, pomimo ich niewielkiego rozmiaru, nużeńce mogą stanowić duży problem zdrowotny. Diagnostyka nużeńca jest więc kluczowa dla rozpoznania demodekozy i kontrolowania wyników leczenia. W naszym centrum diagnostycznym badanie wykonuje doświadczony diagnosta według najwyższych standardów, z oceną materiału (rzęsa, zeskrobiny skóry) bezpośrednio po pobraniu. Pacjent otrzymuje wynik badania w czasie wizyty.